آشنایی با پزشکی هسته ای

پزشکی هسته ای شاخه ای از علم پزشکی است که در آن از مواد رادیو اکتیو جهت تشخیص و درمان بیماریها استفاده می شود. روشهای تشخیصی در مورد اعضاء مختلف بدن مانند استخوانها، مغز، کلیه، ریه، قلب، دستگاه گوارش و دستگاه ادراری کاربرد دارند.
روش کار به این صورت است که ابتدا رادیو دارو مخصوص هر عضو با ماده رادیو اکتیو نشاندار می شود و به بیمار تزریق می شود و در عضو مورد نظر تجمع می یابد سپس با استفاده از دستگاه گاما کمرا تصویر برداری از عضو مورد نظر صورت می گیرد. بر خلاف روشهای رادیولژی که عموماٌ اطلاعاتی در مورد ساختمان اعضا بدن ارائه می کنند، روشهای پزشکی هسته ای عموما اطلاعاتی در مورد عملکرد اعضای مختلف بدن را بدست می‌آورند

سوالات اصلی

پزشکی هسته ای چیست؟

پزشکی هسته ای یکی از تخصص های پزشکی می باشد که در آن از مقادیر بسیار اندک مواد رادیو اکتیو، جهت امور تشخیصی و یا درمانی مورد استفاده قرار می گیرند. بطور کلی در اسکن های هسته ای، عملکرد اعضاء بدن مورد مطالعه قرار می گیرند.

آیا در جریان اسکن بیمار اشعه دریافت می کند؟

در اسکن های هسته ای ، از مقادیراستاندارد و خیلی کم رادیواکتیو استفاده می گردد، ‌بنابراین میزان اندکی اشعه به بیمار وارد می شود. با این وجود این مقدار اشعه در حد استانداردی است که توسط سازمانهای بین المللی تعیین شده است و لذا هیچ خطری برای بیمار ندارد.

آیا دستگاه تصویربرداری به بیمار اشعه وارد می نماید؟

بر خلاف دستگاه های اشعه X یا سی تی اسکن، دستگاه مورد استفاده در اسکن های هسته ای فاقد هر گونه اشعه ای بوده و این بدن بیمار است که محتوی مقادیر اندکی از اشعه می باشد. توصیه برای رعایت فاصله با اطرافیان برای مدتی کوتاه یا تخلیه مکرر مثانه جهت کاهش پرتودهی به سایر نزدیکان و یا خود بیمار به همین دلیل می باشد.

آیا اسکن هسته ای خطری دارد؟

میزان اشعه داده شده در این دسته از اسکن ها بسیار ناچیز و در حد استاندارد تعیین شده توسط سازمانهای بین المللی می باشد. از طرفی داروهای مورد استفاده هیچ گونه اثر حساسیتی خطرناک و یا آسیب به کلیه ندارند. لذا در بیماران (حتی در مبتلایان به بیماری های کلیوی) می توان این دسته از اسکن ها را به راحتی انجام داد.

آیا اسکن های هسته ای را می توان در بانوان باردار و یا شیرده استفاده نمود؟

مگر در مواردیکه پزشک معالج توصیه به انجام اسکن داشته باشد، بهتر است انجام اسکن تا پایان دوره بارداری به تعویق افتد. همچنین جهت ماداران شیرده، بسته به نوع اسکن ممکن است نیاز به قطع شیردهی بمدت کوتاهی وجود داشته باشد.

چه توصیه ای جهت کاهش پرتوگیری پس از تزریق رادیوداروها در آزمونهای پزشکی هسته ای به بیماران میتوان کرد ؟

آشامیدن آب و دفع مکرر ادرار از راهکارهایی که میتوان پس از آزمونهای پزشکی هسته ای برای کاهش پرتوگیری بکار بست.

آیا میتوان در سنین باروری آزمایش های تشخیصی پزشکی هسته ای انجام داد ؟

آزمایش های پزشکی هسته ای برای خانم های در سنین باروری در کل دوره ماهیانه قابل اجرا می باشد مگر آنکه یک دوره قاعدگی فرد به تاخیر افتاده باشد که در این صورت باید فرد را باردار تلقی نمود مگر آنکه عدم بارداری به اثبات برسد.